Yurtdışı Borçlanması Müracaat ve Şartları;
Ülkemiz ile Sosyal Güvenlik Antlaşması imzalanmış ülke olsun veya olmasın yurtdışında çalışan Türk vatandaşları ve doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler yurtdışında geçen hizmetlerini ve ev kadınlığı sürelerini ülkemiz sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini sağlamak amacıyla borçlanabilirler.
Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlanabilmek için borçlanma yapmak istenen sürelerde ve borçlanma başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmak (doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler dâhil olmak üzere), ev kadınlığında geçen süreleri veya hizmetleri belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şartları aranır.
Türk vatandaşı olan hak sahiplerine borçlanma hakkı verildiğinden, başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmayan hak sahipleri borçlandırılmayacaktır.
Borçlanmanın Şartları:
- Türk vatandaşı olmak,
- Belirli nitelikte yurt dışı süreleri bulunmak,
- Yurt dışı sürelerini belgelendirmek,
- Yazılı istekte bulunma, şartları aranmaktadır.
Yurt Dışı Borçlanmasından Yararlanabilmek İçin;
Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam eden sigortalı ve hak sahipleri yurt dışı borçlanması yapma hakkına sahiptirler.
Borçlanılacak Süreler Hakkında İpuçları:
Borçlanma Kapsamında Olan Süreler;
Yurt dışında geçen sigortalılık süreleri, bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerin değerlendirileceği öngörülmüştür.
Sigortalılık Süreleri:
Sigortalılık süresi deyiminden, yurt dışında geçen ve fiili çalışmaya dayanan süre anlaşılacaktır.
Buna göre, çalışma süresi olarak kabul edilen; mecburi prim ödeme süreleri, kendi nam ve hesabına çalışmalar ve kısa süreli çalışma süreleri borçlanma kapsamında değerlendirilecektir.
Yurt dışında kısa süreli çalışmalar borçlanma kapsamında olup, borçlanmaya esas belgelerde başlangıç ve bitiş tarihinin gün/ay/yıl olarak belirtilmesi halinde borçlandırılacaktır.
Sigortalılık Süreleri Arasında veya Sonunda Her Birinde Bir Yıla Kadar Olan İşsizlik Süreleri:
İşsizlik sürelerinin tamamının borçlanma kapsamında değerlendirilmesine imkân bulunmadığından, sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde olmak kaydıyla bir yıla kadar olan yurt dışında geçen işsizlik süreleri borçlandırılacaktır. İkamet süreleri ve borçlanma kapsamında olmayan diğer süreler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin aynı anda borçlanılacağına ilişkin zorunluluk bulunmamaktadır.
Buna göre, sigortalılık süreleri ile bu süreler arasında veya sonunda bir yıla kadar olan işsizlik süreleri, birlikte borçlanılabileceği gibi talep edilmesi halinde bu süreler birbirinden bağımsız olarak da borçlanılabilecektir.
Ev Kadını Olarak Geçen Süreler:
Yurt dışında ev kadını olarak geçen süreler, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların sigortalılık süreleri haricinde yurt dışında ikamet ettikleri süreleri ifade etmektedir. Borçlanma talebinde bulunanlar, yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerinden diledikleri kadarını borçlanabileceklerdir.
Borçlanma Kapsamında Olmayan Süreler;
- Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerdeki sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılık süreleri hariç olmak üzere yurda giriş çıkış belgelerine göre, Türkiye'de bulunulduğu tespit edilen yurt dışı süreleri,
- 18 Yaşın Doldurulmasından Önce Yurt Dışında Geçen Süreler,
- Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurt dışında geçen süreler,
- Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurt dışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin sonundaki her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve ev kadını olarak geçen süreler,
- Tam aylık bağlanmış olanların, tam aylık bağlanmasından önceki yurt dışı süreleri,
- Türkiye'de malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalan kapsamında geçen ve aşağıda sayılan yurt dışı süreleri,
- Libya'da iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin, bu ülkede 1/9/1985 tarihinden sonra geçen çalışma süreleri.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdi Bulunan ve Bulunmayan Ülkelerdeki Çalışmalara Ait Yurtdışı Borçlanma Şartları;
Ülkemizin imzaladığı ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre; akit taraf ülke mevzuatına göre geçen sigorta primi ödenmiş süreler birbirinin devamı sayılmakta ve aylığa (yaşlılık, malullük ve ölüm) hak kazanılıp hak kazanılmadığının tespitinde her iki ülkede geçen çalışmalar aynı zamana rastlamamak şartıyla birleştirilmektedir.
Hizmet birleştirilmesi suretiyle aylığa hak kazanıldığında aylık, her iki ülkede geçen çalışmalar birlikte dikkate alınarak hesaplanmakta, Akit taraflar bu şekilde hesaplanan aylığın kendi ülkesinde geçen çalışma gün sayısına tekabül eden kısmını aylık (kısmi aylık) olarak ödemektedir.
Sözleşme hükümlerine göre sigortalılar aylık taleplerini ikamet ettiği ülkedeki Sosyal Güvenlik Kurumu’na yaparlar.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmiş Ülkelerde Geçen Süreler Ait Belgeler;
Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartları,
Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca ya da kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın; çalışılan ülkede iş yerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgesi,
Yurtdışında kendi nam ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi,
Bulunulan ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden (konsolosluk, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler v.b.) alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirmeleri gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmemiş Ülkelerde Geçen Süreler Ait Belgeler;
Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri,
Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri,
Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri ya da pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örnekleri, gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilmesi gerekmektedir.
Ev Kadını Olarak Geçen Süreler ve Ev Kadınlarının Yurtdışında Oturduklarına Dair Alacakları İkamet Belgesi;
Ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanmak isteyenler, yurt dışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesi ile birlikte,
İkamet belgesinin, Türkiye'de yeminli tercüme bürolarınca veya yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesi
Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerinin ikamet belgesine istinaden düzenleyecekleri belgelerden birini,
Yurt dışındaki Türk temsilciliklerinde çalışanların yanlarında ikamet eden ve bu sürelere ilişkin ikamet belgesini fiilen ve hukuken temini mümkün olmadığından ibraz edemeyenlerin ev kadınlığı süreleri, dış temsilciliklerimizce ya da ilgili bakanlıklarca düzenlenen yurt dışında bulunulan süreyi gösterir belgeleri getirmeleri gerekmektedir.